Afrikaantje, papaver en ui - Marielle Deckers (2019)

Als wiskundige zonder enige affiniteit met bloemen en planten was dit onderzoek een uitdaging. Ik heb geen idee hoe een plant te verzorgen en hier van te genieten. Mijn bezoek aan het tuincentrum om zaadjes te kopen, kweekbakjes en zo verder was dan ook mijn eerste stap. Met veel plezier heb ik de zaadjes in de potgrond in de kweekbakjes gestopt. Lekker veel zaadjes in een bakje, om zeker te weten dat ik er ook een plantje uitkreeg. Had ik nu net niet moeten doen. Poging 1 is dan ook mislukt.

Van Wolter kreeg ik het advies om te plantjes buiten te planten en de zaadjes ver uit elkaar te planten. Aangezien wij een tuin hebben zonder planten heb ik drie grote potten genomen en daar de zaadjes in geplant. Nog even gekeken waar ze dan in de tuin moesten staan. He is het tuinpad geworden lekker in de zon. Hier kon ik ze vanaf binnen zien en hopelijk niet vergeten.

Mijn ervaring:

Mooi was het moment waarop de eerste groene gloed uit de grond naar boven kwam: de papaver en het afrikaantje. De ui liet langer op zich wachten en ik was bang dat het daar weer niet goed was gegaan. Elke week ben ik naar buiten gegaan om de plantjes te bekijken, een foto van ze te maken en kort te beschrijven wat ik zag.

Mooi om te zien dat elke plant in zijn eigen vorm verschijnt en anders groeit. Had ik nooit eerder op gelet. Ook prachtig om te zien dat het afrikaantje en de papaver meer overeenkomsten hadden met elkaar dan met de ui. Deze maakte echt een andere ontwikkeling door.

Jammer was dat de vakantie een periode van droogte was. Ik was niet thuis om ze water te geven. Dit heeft de papaver het loodje laten leggen. Het afrikaantje was hier ook gevoelig voor, maar veel minder dan de papaver. De ui leek niet onder de indruk van de droogte.

Ik heb het onderzoek als een eyeopener naar de natuur toe ervaren. Loop nu anders door het bos en kijk meer en nieuwsgieriger om mij heen.

Het waargenomen gebaar:

Het afrikaantje: levenskracht, sterk, overlevingsdrang.

De papaver: frivool, niet-gestructureerd, wijds in gebaar, dansend als een hippie.

De ui: kracht, eenvoud, onverstoorbaar, verrassend onder de grond.

Walnoot en kers - Hermine Degenaar (2019)

Vertakking bij walnoot (l) en kers (r)

Mijn onderzoek ging over de Walnoot en de Kers. Het was heel interessant om deze bomen een jaar lang te volgen. Veel bewuster ben ik hierdoor gaan kijken naar deze twee bomen en heb veel verschillen gezien in de ontwikkeling.

Door foto’s te maken heb ik de ontwikkeling vastgelegd. Maar door daadwerkelijk de boom te onderzoeken, door goed te kijken, te voelen, ruiken, kortom door meer zintuigen te gebruiken, ontstond pas echt te verbinding.

Fenomenologische vergelijking:

• Door te observeren probeer je te luisteren naar hoe de boom zich aan jou ‘openbaart’.
• Door in de vorm van het blad, de vrucht, de takken ‘te kruipen’, probeer je te ervaren wat je daaraan voelt en ervaart.
• De begripsvorming ontstaat door goed te luisteren wat er tijdens de waarneming zich aan jou voordoet.
• Vanuit de vele waarneming maak je de stap naar de gebaren. Je probeert te ervaren wat je beleeft aan de plant. Wat is het verschil van beleving bij de ene of de andere plant?
• Probeer te luisteren naar wat zich uitspreekt.

De opleiding:

Door de opleiding fenomenologie ben ik mij veel bewuster geworden van wat ‘observatie’ met je kan doen. Bij de fenomenologie is het waarnemen is de eerste stap, vervolgens ga je op zoek naar het gebaar. Het heeft oefening nodig om daar te kunnen komen.

Je kunt je afvragen: ‘Waarom is dat nodig en ga je niet direct op je doel af in je lessen?’. Het mooie is dat je door ‘fenomenologisch te leren kijken’, veel meer betrokken raakt bij het onderwerp. Door die betrokkenheid ga je jezelf (lees: de leerling) veel meer verbinden en kom je op een intensievere manier tot de kern.

Ik merk dat ik na opleiding, veel bewuster aan het nadenken ben hoe ik de proefjes en lessen kan ombuigen naar het meer proefondervindelijk te laten ervaren door de leerlingen. Ik kom er achter dat soms met een kleine aanpassing, de fenomenologie al meer kan gaan klinken in de opdrachten. Zonder het te weten ben je soms ook al met fenomenologie bezig, dan is het interessant om hier bewust van te worden.

Juist door niet te ingewikkeld na te denken, maar door jezelf simpele vragen te stellen, kun je de fenomenologische weg steeds weer opnieuw bewandelen.

Paardebloem en rode zonnehoed - Willemien Roelse (2018)

Impressie van een biologie-presentatie ter afsluiting van de Opleiding Fenomenologie 2018.